VROUWE HOUWE
Werken aan de kwaliteit van je lokale democratie
door te werken aan een politieke cultuur die voor vrouwen werkt
Vrouwen houwe is een aanpak van Julia Wouters en Marije van den Berg voor inclusieve politiek in jouw gemeenteraad.
Voor gemeenteraden, griffies of fracties. Om nu mee te beginnen (of over drie jaar, als de eerste vrouw, bicultureel raadslid, jonge ouder of mantelzorger is afgehaakt)
Onze kijk.
Inclusieve besluitvorming maakt gebruik van alle wijsheid en dient daarmee het algemeen belang.
Een inclusieve politieke cultuur is goed voor iedereen (en dus ook voor mannen).
Een politieke cultuur die bevredigend is en werkt voor vrouwen, is dat voor meer groepen die afwijken van de geldende norm.
Wie wij zijn.
Julia Wouters
Expertise en advies voor (meer) vrouwen in de politiek, politiek strateeg op lokaal en landelijk niveau, spreker en auteur van ‘De zijkant van de macht’
www.juliawouters.nl
Marije van den Berg
Onderzoeker en adviseur democratische kwaliteit, schrijver van Stop. Stopstrategie voor organisaties, vicevoorzitter rekenkamer Leiden en Leiderdorp, raadslid 2002-2010, enige vrouwelijke lokale lijsttrekker in 2006
Onze insteek.
In onze aanpak sluiten we aan bij het verlangen van volksvertegenwoordigers om het raadswerk democratisch goed te doen. Wij hebben er daarbij oog voor dat de gemeenteraad geen ‘organisatie’ is waarin alle neuzen dezelfde kant op (moeten) staan. Sterker nog: de gemeenteraad zal divers zijn of zal niet zijn. We werken aan een gezamenlijk fundament van de hele raad waarop je stevig kunt doorbouwen aan meer inclusie. Je voorkomt daarmee het ‘vluchten in vormen’ of tweedeling in de raad (de ‘behoudende’ en ‘vernieuwende’ mensen) en je benut juist de diversiteit.
Natuurlijk is diversiteit in ‘instroom’ van nieuwe raadsleden belangrijk. Daar zijn met name de politieke partijen de komende tijd aan zet. In de gemeenteraad kun je ondertussen werken aan ‘vrouwen houwe’: behouden van de vrouwen die de raad in komen (en hun opvolgers) door
- verbetering van de manier van werken in en rond de gemeenteraad
- het stoppen en afleren van niet werkende overtuigingen, werkvormen en routines in de raad en het systeem eromheen
- werken aan nog meer vrouwen (en diversiteit) in de raad van 2026 door hen vanaf nu al te betrekken bij het politieke werk.
De politieke cultuur is een weerslag van de cultuur in de gemeenschap. Dat maakt ons bescheiden in de impact die we kunnen hebben wanneer we in de gemeenteraad aan de slag gaan. Een inclusieve politieke cultuur kan niettemin bijdragen aan een inclusieve gemeente en gemeenschap. De gemeenteraad is immers onderdeel van dat grotere systeem. Zo is het gedrag in de raad een voorbeeld voor de gemeentelijke organisatie en dat heeft zijn weerslag op het gedrag in de gemeenschap.
Onze aanpak.
Aan de basis ligt een onderzoek naar de manier waarop het nu gaat. Dat onderzoek doen we waarderend (waar willen we meer van?) en met zo veel mogelijk actie (dingen uitproberen en daar iets uit opmaken).
- We doen het ‘matroesjka’: in het klein gaan doen wat we in het groot willen zien. De vorm van ons werk doet er toe. Ons werk, het onderzoek dat we doen, de dingen we gaan uitproberen, draagt al (iets) bij aan inclusie en diversiteit. Dat betekent ook dat jij als opdrachtgever (raadslid, griffier, bestuurslid van een partij) in beeld bent tijdens het onderzoek en soms zelf een gesprek leidt, een nieuwe werkvorm uitprobeert of wat dan ook.
- Waar we kansen of obstakels constateren, speuren we naar de onderliggende oorzaken en mechanismes die dat kunnen verklaren.
- In ons werk leggen we de relatie tussen democratische kwaliteit, de cultuur in de raad en wat we daarvan zien in het gedrag, de werkvormen en de routines.
- Waar mogelijk onderbouwen we onze analyse met wetenschappelijk onderzoek. Maar vaak zullen we ook ons boerenverstand of buikgevoel
- We zijn neutraal, maar niet objectief. We stellen ons oordeel steeds uit, maar hebben een doel met ons onderzoek: een inclusieve politieke cultuur.
Lees hier een artikel in Binnenlands Bestuur over ons onderzoek in opdracht van de Eindhovense gemeenteraad.
Onze keuzemenu.
Vormen en manieren.
We oefenen nieuwe vergadervormen in de (echte!) praktijk. Waar kun je door andere werkvormen, kleine ingrepen, iets stoppen of de keuze om helemaal iets anders te doen dan een vergadering, het politieke gedrag inclusiever maken? We steken ons licht op bij bijvoorbeeld Deep democracy, sociocratie, consentbesluitvorming en open space en pikken er haalbare dingen uit.
Scouten voor 2026
We maken een haalbaar plan van aanpak met en voor de griffie, raadsleden, de lokale politieke partijen en wellicht organisaties in de gemeenschap om de komende periode een kweekvijver te maken voor politiek talent.
Dominantiestrategieën.
In deze module leren wij raadsleden in een dagdeel op een interactieve manier hoe je seksistische dynamieken in raad, fracties (en college?) kunt voorkomen. Je kunt er direct heel praktisch mee aan de slag. We gebruiken de kennis en kunde van de Noorse psycholoog Berit Ås. Als eerste vrouwelijke Kamerlid en fractievoorzitter in het Noorse parlement herkende ze vijf manieren waarop haar collega’s haar invloed bewust of onbewust beperkten.
Lees hier het artikel in Binnenlands Bestuur over de dominantie strategieën.
Afleren op ‘indicatoren’
Waaraan ga je merken dat het er inclusiever op wordt? Waaraan zie of merk je dat je de mist in gaat en er dingen moeten stoppen? Met de raad en wellicht ook mensen daaromheen maken we een set een merkbare en waar mogelijk telbare indicatoren. En we spreken af hoe we gaan monitoren. Lekker ‘blauw’, want dan weten we tenminste waar we aan werken, en houden we elkaar de komende jaren op koers zonder spraakverwarring.
Maranza!
Marihuela Belt en haar improvisatietheatergroep maken ter plekke een voorstelling op basis van de ervaringen van de raadsleden en dat maakt razendsnel duidelijk wat er aan de hand is. Daarna volgt vaak een geweldig gesprek dat lagen dieper gaat dan normaal. En ze zingen er ook nog bij! www.maranza.nl
Of nog iets anders!
Coachen van de wethouders? Een werkbezoek bij een andere raad of organisatie die werk maakte van inclusievere besluitvorming. Je officieel laten ‘visiteren’ door een groep inwoners op je manier van politiek bedrijven? Een inspirerende lezing? Graag verzinnen we samen met jullie een vorm die helpt. Ons netwerk van experts is enorm en we verwijzen graag door als dat beter past!
Neem contact op.
Bel of mail ons om te praten over wat we voor je kunnen betekenen.